ARI SOKMALARI

Arı sokmaları ile ilgili 15 Ağustos 2007 de bir yazı yazmıştım. Arılarla yoğun uğraştığımız şu günlerde bu yazıyı tekrar yayınlamakta fayda var diye düşünüyorum. Arı sokmalarında bazı arıcı arkadaşların bende etki yapmıyor artık vucut tepki vermiyor, şeklinde düşündüklerini biliyorum ama geçen sene beyaz kovanda bir forum konusu açmıştım. Toplu arı saldırısı ile ilgili yaşanmış olayları öğrenmek için bir konu açmıştım. Bu foruma bakarsanız sanal ortamda tanınmış arıcı arkadaşların böyle toplu arı saldırısı yaşadıkları ve bulantı, kusma ve uyuma hali gösterme şeklinde ciddi zehirlenme bulguları gösterdikleri görülmektedir. Tüm bunlara dayanarak arıcı arkadaşlara tekrar diyorumki maskesiz arı açmayalım.

ARI SOKMALARI

Bir haftadır arı sokması nedir ne yapar konusunda ciddi yayınları taradım ve aşağıdaki bilgileri kaynaklarıyla birlikte size sunuyorum.
ARI ZEHİRİBal arısı zehiri Mellitin, histamin, fosfolipaz A ve hyaluronidaz adlı maddelerden oluşmaktadır. (Kaynak:Altman, H., Giftpflanzen Gifttiere, BLV Verlagsgesellschaft, GmbH, München, 1995.).Bu maddeler şu etkileri oluşturur:Mellitin: Arı zehirinin temel maddesi olarak Hemolitik (kanama yapıcı) etkisi vardır. Fakat aynı zamanda kalbin çalışması üzerine hem canlandırıcı hem de felç edici özelliktedir.Histamin: Acı oluşturur ve kan dolaşımı üzerinde kan basıncını düşürücü etkisi vardır. Fosfolipaz A ve Hyalurodinaz proteinlerdir ve antijenik (alerji yapıcı) etkileri vardır.İnsanda her sokmada 0,1 mg kuru madde vücut içine girer. Aşağı yukarı 5 arı sokması toksik etki yapar. 40 sokuşta hastanın durumunda ağırlaşma görülür. Ölümle neticelenmesiiçin 50'nin üzerinde sokmanın gerçekleşmesi gerekir. Fakat çok duyarlı şahıslarda bir arının sokması bile akut anafilaktik alerjik reaksiyona yol açar ve ölüm görülebilir.Arı sokmalarında korkulması gereken ANAFLAKSİ adı verilen ve ölümle sonuçlanabilen olaydır. Burada ölüm; soluk borusunun tıkanması, tansiyon düşmesi ve kalp yetmezliği sonucu olmaktadır. 1919 senesinde Tıp Nobel ödülünü kazanan Charles Richet tarafından ortaya konmuştur. Monaco Prensi Albert zehirli bir deniz anası tarafından sokulan Portekizli bir harp esirinin hastalığı için Fransız araştırmacı Charles Richet ve Paul Portiler'i çağırmıştır. Richet Paris'e dönerken bu deniz anası zehirini de beraberinde götürmüş ve bunu köpeklere gittikçe artan miktarda vererek onları bu zehire karşı dirençli yapmayı denemiş, fakat 21 gün sonra 2.doz zehiri verdiğinde 25 dakika sonra köpeğin öldüğünü görmüştü. Tabii bu neticeyi beklemiyordu. O zaman bu olaya beklenen Prophloxis aksine "Anaphylaxis"ismini verdi. Korunmanın kaldırılması anlamında kullanılan bir terimdir. oluşması için; bir duyarlılaşma peryoduna ve aynı antijenle (zehirle) ikinci kez karşılaşmaya gereksinim vardır. (kaynak: http://www.gata.edu.tr/dahilibilimler/ichastaliklari/files/kitaplar/144.pdf) Bir defa arı tarafından sokulan ve Kalp, dolaşım ve solunum sistemleri ile ilgili reaksiyon gösteren kişilerde, sonraki sokmalar için ağır reaksiyon riski mevcuttur.

GÖRÜLME SIKLIĞI

Arı sokmasına bağlı öldürücü anafilaksi görülme oranının %0.8 olduğu tahmin edilmektedir. penisiline bağlı öldürücü anafilaksi ise %0.002 veya, 7.5 milyon penisilin enjeksiyonunda bir olarak bildirilmiştir. Burada da görüldüğü gibi arı sokmasına bağlı ölümler penisilin alerjisi sonucu ölümlerden daha çok görülmektedir.BELİRTİLERHapşırık, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, ağızda metalik tat hissi, gözlerde kaşıntı, gözlerde sulanma, göz çevresinde şişlik, ses kısıklığı, hırıltılı solunum, boğulma hissi, gırtlak bölgesinde şişlik, solunum güçlüğü, nabzın hızlı ve düzensiz atması hatta kalp durması, ciltte tüm vucutta yaygın kızarıklık, harita şeklinde kabartılar, terleme, bulantı kusma, karın ağrısı ve karında kramplar, ishal baş dönmesi, ölüm hissi, bayılma, sara krizi benzeri nöbetler görülebilir.

İLK YARDIM

Hastada yukarıdaki belirtilerin görülmesi halinde, hava yolunun açılması bacaklar havada olacak şekilde hastaya sırt üstü yatış (supin) pozisyonu verilmesi, arının soktuğu nokta kol ve bacaklarda ise sokma noktasının üstüne (vucut tarafına) turnike uygulanması ilk yardımın en önemli bölümüdür. Hastaya supin pozisyonunun verilmesi çok önemlidir. öldürücü anafilaksi tanımlanan 10 vakada hastaların yatar pozisyondan ayağa kalktıklarında veya ayakta oldukları dönemde öldükleri saptanmıştır.(Kaynak: Sicherer SH, Leung DY. Advances in allergic skin disease, anaphylaxis, and hypersensitivity reactions to foods, drugs,and insect stings. J Allergy Clin Immunol 2004; 114:118-24.)KORUNMAAnafilaksi riski taşıyan insanlar durumlarını belirten kartlar taşımalı, gerektiğinde tıbbi alarm anlamında bilezikler ve kolyeler takmalı ve kendi kendilerine enjekte edebilecekleri kalem şeklinde epinefrin kitlerini (Epi-Pen) yanlarında bulundurmalıdır.(Kaynak: http://www.htd.tip.hacettepe.edu.tr/doc/2005_2/98-104.doc)

ARICILAR İÇİN

Arıcılıkla uğraşan arkadaşlara derim ki maske mutlaka takılmalı ağız, boğaz ve şah damarı bölgesi mutlaka koruma altına alınmalı. Ben arı zehirinin toksik etkileri nedeniyle arıcı elbisesi ve eldiveni hala kullanmaktan yanayım. (nankörler genede sokuyorlar)
İnsan vucudu denilen makinanın yedek parçası yoktur. Yeniside henüz satılmamaktadır. Kazalara karşı riske atmayın ve hor kullanmayın.